U xơ tiền liệt tuyến nếu không điều trị kịp thời có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh u xơ tuyến tiền liệt là gì, nguyên nhân do đâu và điều trị thế nào?
Mục lục
2. Nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt4. Giai đoạn phát triển của u xơ tiền liệt tuyến6. Phương pháp điều trị8. Dinh dưỡng cho người u xơ tuyến tiền liệt
Bệnh u xơ tuyến tiền liệt là gì?
Bệnh u xơ tuyến tiền liệt là sự gia tăng kích thước của tuyến tiền liệt ở nam giới tuổi trung niên và cao niên, bệnh còn có tên gọi khác là phì đại tuyến tiền liệt lành tính hay tăng sản tuyến tiền liệt lành tính.
Đang xem: U xơ tiền liệt tuyến là gì
Không phải tất cả đàn ông bị u xơ tuyến tiền liệt đều có triệu chứng, cứ 3 nam giới trên 50 tuổi thì 1 người có triệu chứng bệnh. Ở những bệnh nhân có triệu chứng, khi tuyến tiền liệt phát triển, nó có thể ấn vào bên ngoài niệu đạo, khiến niệu đạo bị hẹp. Điều này khiến người bị bệnh khó khăn trong việc tiểu tiện, ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt hàng ngày.
Ở phần dưới, chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị chứng bệnh này.
Nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt
Nguyên nhân gây u xơ tiền liệt tuyến được chia thành 2 loại:
Không thể điều chỉnh: Tuổi, dân tộc và di truyềnCó thể điều chỉnh: Hormone giới tính, hội chứng chuyển hóa, béo phì, tiểu đường, hoạt động thể chất, chế độ ăn uống,…
Trong đó, yếu tố hàng đầu là nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới đó chính là tuổi tác và hormone nam giới testosterol.
Tuổi tác
Tuổi đời càng cao tuyến tiền liệt càng phát triển. Tuyến tiền liệt dễ bị quá tải với chất phế thải và những độc tố, vi khuẩn và hóa chất. Nam giới thường bị viêm tấy tuyến tiền liệt khi ở độ tuổi 25, phì đại nhiều hơn ở tuổi 45 và có nguy cơ xuất hiện ung thư khi ở tuổi ngũ tuần.
Theo một số thống kê đáng tin cậy, tỉ lệ nam giới bị u xơ tuyến tiền liệt theo độ tuổi như sau:
Tuổi 31 đến 40: cứ 12 nam giới có 1 nam giới mắc bệnh (Tuổi 51 đến 60: Cứ 2 nam giới có 1 nam giới mắc bệnh (>50%)Trên 80 tuổi: Cứ 10 nam giới thì tới 8 nam giới mắc bệnh (>80%)
Như vậy ta thấy, nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt tăng rõ rệt theo tuổi
Tuổi tác là một trong những nguyên nhân chính khiến nam giới bị u xơ tuyến tiền liệt (Ảnh minh họa)
Hormone nam giới testosterol
Trong suốt cuộc đời, cơ thể nam giới luôn sản xuất một loại hormone gọi là testosterone. Hormone này được enzym 5-alpha reductase chuyển đổi thành hormone Dihydrotestosteron (DHT), phục vụ cho việc phát triển cơ quan sinh dục nam, bao gồm cả tuyến tiền liệt.
Phần lớn đàn ông lớn tuổi vẫn tiếp tục sản xuất và tích lũy lượng DHT cao trong tuyến tiền liệt, sự tích lũy DHT này có thể khuyến khích các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển, khiến họ có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt.
Theo một số nghiên cứu, người ta nhận thấy, những người đàn ông có mức DHT cao có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt cao gấp 3 lần so với những người có mức thấp.
Ngoài testosterone và DHT, người ta cũng nhận thấy estrogen có một vai trò trong sự phát triển của tiền liệt tuyến. Tuy là một homrone nữ nhưng estrogen cũng được sản xuất một lượng nhỏ ở nam giới. Khi người đàn ông có tuổi, lượng testosterone hoạt động trong máu sẽ giảm, khiến tỷ lệ estrogen cao hơn. Tỷ lệ estrogen cao hơn testosterone sẽ làm tăng hoạt động của các chất thúc đẩy tăng trưởng tế bào tuyến tiền liệt.
Sự tích lũy DHT khuyến khích các tế bào tuyến tiền liệt phát triển, khiến nam giới có nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt (Ảnh minh họa)
Các nguyên nhân khác
Ngoài 2 nguyên nhân chủ chốt trên, còn một số nguyên nhân khác góp phần làm tăng nguy cơ u xơ tuyến tiền liệt.
Dân tộc. Người ta nhận thấy rằng đàn ông da trắng và da đen có nguy cơ mắc u xơ tiền liệt tuyến cao hơn đàn ông châu Á. Ngoài ra, kích thước tuyến tiền liệt của đàn ông Đông Nam Á cũng nhỏ hơn đáng kể so với đàn ông phương Tây. Tuy nhiên, kích thước của tuyến không có nghĩa là bệnh nhẹ hơn, các triệu chứng ít hơn.
Di truyền. Nếu trong gia đình bạn có bố, ông, hay anh em trai bị u xơ tuyến tiền liệt thì bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc căn bệnh này. Đặc biệt, nếu bạn có người thân phải phẫu thuật điều trị tuyến tiền liệt ở tuổi Nguyên nhân u xơ tuyến tiền liệt
Di truyền là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt (Ảnh minh họa)
Triệu chứng u xơ tiền liệt tuyến
Các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt được chia thành triệu chứng vô hiệu (tắc nghẽn) và các triệu chứng kích thích (lưu trữ). Cụ thể như sau:
Triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu:
Tiểu sónĐi tiểu khó, phải gắng sức rặn khi đi tiểuĐi tiểu ngắt quãngDòng nước tiểu yếu, bị chia thành nhiều tiaTiểu nhỏ giọt, “tiểu ướt mũi giày”Bí tiểu (cấp và mãn tính)Tiểu do dựCảm thấy căng thẳng khi đi tiểu.v.v.
Triệu chứng lưu trữ:
Tiểu nhiều lần trong ngày, cứ cách 2 giờ lại đi tiểu một lần, tiểu trên 8 lần/ngàyTiểu đêm khiến người bệnh đi tiểu trên 2 lần mỗi đêm và kéo dài thường xuyênLuôn cảm thấy buồn tiểuĐi tiểu không hết, không thể làm trống bàng quang hoàn toàn (do tiểu không hết nên có sự tắc đọng vi khuẩn trong bàng quang làm tăng cao nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Một số bệnh nhân bị tiểu khó, trong đó lượng nước tiểu không thoát đủ và bàng quang bị căng phồng. Nếu không chữa, nó có thể dẫn đến suy chức năng thận và thận ứ nước)Tiểu gấp làm người bệnh có cảm giác khó chịu khi phải đi tiểu khẩn trương và có phần không kiểm soátTiểu không tự chủĐau bàng quang (cảm thấy đau ở vùng xương chậu).v.v.
Lưu ý:
Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trên không phụ thuộc vào kích thước của tuyến tiền liệt. Trên thực tế, có người bệnh u nhỏ dưới 30gr nhưng lại có những rối loạn tiểu tiện rất nặng, ngược lại, có người bệnh u trên 100gr mà không có biểu hiện lâm sàng hoặc biểu hiện ở mức độ vừa phải.Các triệu chứng này là khác nhau ở mỗi bệnh nhân, không phải cứ bị u xơ tuyến tiền liệt là gặp tất cả các triệu chứng nàyCác triệu chứng trên có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra, không nhất thiết phải là bệnh u xơ tuyến tiền liệt, như: do thời tiết, do tác dụng phụ của thuốc, do bệnh viêm tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt,…
Chi tiết: 15 triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt thường gặp
Khi tuyến tiền liệt phát triển, nó chèn ép vào niệu đạo gây nên những rối loạn tiểu tiện (Ảnh minh họa)
Giai đoạn phát triển của u xơ tiền liệt tuyến
Thông thường, u xơ tuyến tiền liệt được chia làm 4 giai đoạn phát triển:
Giai đoạn 1
Bệnh nhân không có triệu chứng và không bị làm phiền bởi các triệu chứng. Bệnh không ảnh hưởng tới cuộc sống thường ngày.
Giai đoạn 2
Giai đoạn này cơ năng chưa có tổn thương thực thể. Bệnh nhân thường bị đi tiểu khó. Biểu hiện như nước tiểu ra chậm, dòng nước tiểu nhỏ và yếu, ngắt quãng, đi tiểu xong còn nhỏ giọt, thời gian đi tiểu kéo dài. Do bàng quang bị kích thích nên người bệnh dễ buồn tiểu, phải khẩn cấp đi tiểu, đi tiểu nhiều lần cả đêm lẫn ngày, đặc biệt là nửa đêm về sáng.
Giai đoạn 3
Giai đoạn này đã có những tổn thương thực thể, bàng quang giãn. Người bệnh có những triệu chứng như:
Đi tiểu khó và nhiều lần, mức độ tăng dần về đêmĐi tiểu cảm giác chưa hết, một lúc sau lại đi tiếp, nước tiểu đọng lại nhiều trong bàng quangBệnh nhân bị ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, rối loạn giấc ngủ
Giai đoạn 4
Tổn thương thực thể nặng, ảnh hưởng đến chức năng của thận và sự thích ứng của cơ thể bị giảm sút. Lúc này cơ thành bàng quang mỏng, mất trương lực, ứ đọng nước tiểu tăng, kèm theo nhiễm khuẩn. Các triệu chứng đi tiểu khó tăng đến mức bệnh nhân phải đi tiểu nhiều lần, có khi dẫn đến tình trạng là đái rỉ liên tục do nước tiểu tràn đầy làm bàng quang giãn căng.
Các triệu chứng toàn thân xuất hiện rầm rộ như buồn nôn, ăn kém, thiếu máu, mệt mỏi, tăng huyết áp. Đây là những biểu hiện suy thận do tắc đường tiết niệu.
Ở giai đoạn này nếu không chẩn đoán sớm và điều trị hợp ý, bệnh nhân có thể sẽ phải dẫn lưu bàng quang vĩnh viễn hoặc tử vong do biến chứng khác của toàn thân. Nếu được điều trị hợp lý và kịp thời, bệnh có thể diễn tiến tốt, trở về giai đoạn 2.
Lưu ý. Trong thực tế quá trình diễn biến theo 4 giai đoạn trên không phải lúc nào cũng xuất hiện.
Khi tuyến tiền liệt phát triển, nó ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân (Ảnh minh họa)
Chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán xác định bệnh u xơ tiền liệt tuyến, người ta dựa vào:
Triệu chứng lâm sàngThăm khám trực tràng thấy u tuyến tiền liệt to, ranh giới rõ, bề mặt nhẵn, mậc độ chắc, ấn vào bệnh nhân đau tứcSiêu âm thấy tuyến tiền liệt to
Các phương pháp chẩn đoán như sau:
Chẩn đoán các triệu chứng lâm sàng. Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng, mức độ của chúng, thời gian mắc,… Bác sĩ cũng có thể sử dụng thang điểm đánh giá triệu chứng tuyến tiền liệt (IPSS) và chỉ số chất lượng cuộc sống (QOL) để xác định xem mức độ các triệu chứng của bạn là nặng, nhẹ hay vừa phải, ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn như thế nào.
Chẩn đoán các triệu chứng thực thể. Được thực hiện bằng một số phương pháp như:
Thăm trực tràng (sờ tuyến tiền liệt qua trực tràng). Phát hiện bệnh khi tuyến tiền liệt đã to đáng kể. Phương pháp này phụ thuộc vào kỹ năng bác sĩ.
Xem thêm: Lễ Tân Khách Sạn Là Gì – Tìm Hiểu Công Việc Của Lễ
Đo niệu động đồ (Urodynamic) hoặc tốc độ dòng tiểu (uroflowmetry). Phương pháp này giúp xác định giai đoạn, mức độ của bệnh
Chẩn đoán các triệu chứng cận lâm sàng. Với một số phương pháp chẩn đoán như:
Siêu âm y tế tinh hoàn, tuyến tiền liệt và thận. Giúp đánh giá thể tích tuyến tiền liệt để có định hướng trong việc lựa chọn kỹ thuật xử lý, đánh giá tình trạng nhu mô để loại trừ ung thư tuyến tiền liệt, áp xe tuyến tiền liệt, đánh giá các biến chứng xảy ra ở bàng quang và đường dẫn niệu trên.Chụp cắt lớp vi tính. Giúp xác định khối lượng tuyến tiền liệt, đánh giá các bệnh lý kết hợp và các biến chứng.Chụp niệu đạo-bàng quang ngược dòng. Phương pháp này cho hình ảnh để bánh sĩ đánh giá mức độ chèn ép của tuyến tiền liệt lên niệu đạo, bàng quang. Tuy nhiên phương pháp này hiện ít được sử dụng do có biến chứng nhiễm khuẩn.Xét nghiệm sinh hóa máu. Gồm một số xét nghiệm như: xét nghiệm xác định nồng độ PSA (được dùng để loại trừ ung thư tuyến tiền liệt, cụ thể là PSA (kháng nguyên đặc hiệu tiền liệt tuyến) tăng cao là dấu hiệu chỉ thị ung thư), xét nghiệm nước tiểu (để đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn niệu), xét nghiệm chức năng thận,…
Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm thêm một số loại thăm khám, xét nghiệm khác nếu cảm thấy cần thiết.
Hình ảnh minh họa thăm trực tràng ở bệnh nhân u xơ tiền liệt tuyến
Phương pháp điều trị
Để điều trị u xơ tiền liệt tuyến, có nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe chung, tuổi tác của bạn mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp.
Các phương pháp điều trị gồm:
Chờ đợi thận trọngĐiều trị nội khoaĐiều trị ngoại khoa
Chờ đợi thận trọng
Với những bệnh nhân chưa có triệu chứng nhẹ, không ảnh hưởng tới cuộc sống, bạn có thể chưa cần phải điều trị mà chỉ chờ đợi thận trọng. Trong thời gian chờ đợi này, bạn cần:
Tìm hiểu về bệnh u xơ tiền liệt tuyến, hiểu rằng đây không phải là bệnh ung thưThay đổi lối sống tích cựcĐịnh kì đi khám sức khỏe mỗi năm một lần
Việc tìm hiểu về bệnh giúp bạn nắm rõ hơn tình trạng của mình, hiểu rằng cơ thể mình đang có vấn đề gì.
Việc thay đổi lối sống giúp bạn giảm nhẹ và cải thiện các triệu chứng, chúng có thể bao gồm:
Uống ít đồ uống có ga và ít rượu, cafein và chất ngọt nhân tạoUống ít nước hơn vào buổi tối, đặc biệt là trước khi đi ngủĐi vệ sinh trước khi ra khỏi nhà, trước khi đi ngủ, trước mỗi chuyến đi dài,…Luyện tập thể dục thể thao đều đặnThực hiện một số kỹ thuật như: Double voiding, đào tạo bàng quang,… theo sự hướng dẫn của bác sĩ.Chú ý hơn khi sử dụng một số loại thuốc, như: thuốc chống trầm cảm, thuốc thông mũi,…
Định kì thăm khám sức khỏe giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, ngăn ngừa biến chứng.
Việc thay đổi lối sống giúp bạn giảm nhẹ và cải thiện các triệu chứng (Ảnh minh họa)
Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa là việc sử dụng thuốc để điều trị bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc để người bệnh sử dụng tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Điều chú ý khi điều trị bằng thuốc là phải uống thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị và không tự ý thay đổi liều hay ngừng thuốc.
Hai nhóm thuốc chính để điều trị u xơ tuyến tiền liệt đó là:
Thuốc chẹn alphaThuốc ức chế men khử 5-alpha (5-ARI)
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê một số loại thuốc khác nếu cảm thấy phù hợp với tình trạng bệnh của bạn, như
Thuốc kháng cholinergicChất ức chế Phosphodiesterase loại 5 (PDE5)Mirabegron (Betmiga)Desmopressin.Thuốc lợi tiểu quai
Thuốc chặn alpha. Hoạt động bằng cách làm thư giãn cơ bàng quang và tuyến tiền liệt liệt, từ đó cải thiện được các triệu chứng chủ quan cũng như khách quan của bệnh. Một số loại thuốc chặn alpha thường được sử dụng là: Alfuzosin (Uroxatral), Terazosin (Hytrin), Doxazosin (Cardura), Silodosin (Rapaflo), Tamsasmin (Flomax), vv.
Các chất ức chế men khử 5-alpha (5-ARI). Nhóm thuốc làm giảm và ức chế hormone DHT, giúp thu nhỏ tuyến tiền liệt, đồng thời ngăn chặn và ức chế tuyến phát triển. Một số loại thuốc thuộc nhóm này có thể kể đến là: Finasteride (Proscar, Propecia), Dutasteride (Avodart).
Liệu pháp kết hợp. Với một số bệnh nhân, bác sĩ có thể sẽ cần kết hợp các loại thuốc lại với nhau mới mang lại hiệu quả điều trị.
Các loại thuốc điều trị u xơ tuyến tiền liệt đều gây ra tác dụng phụ. Thường gặp nhất là: Buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu, huyết áp thấp, suy giảm ham muốn tình dục, xuất tinh ngược,…
Bài viết chi tiết: Các loại thuốc điều trị u xơ tuyến tiền liệt
Có nhiều loại thuốc điều trị u xơ tuyến tiền liệt (Ảnh minh họa)
Điều trị ngoại khoa
Điều trị ngoại khoa là phương pháp điều trị bệnh bằng các thủ tục phẫu thuật.
Phẫu thuật u xơ tiền liệt tuyến có nhiều phương pháp khác nhau, chúng được chia thành:
Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, với các thủ tục: trị liệu bằng hơi nước (CWVA, Rezum), cắt bỏ kim xuyên, vi sóng transurethral, siêu âm tập trung cường độ cao, đặt stent tuyến tiền liệt, Liệu pháp vi sóng transurethral,…Phẫu thuật xâm lấn, với các thủ tục: cắt bỏ tuyến tiền liệt tuyến tiền liệt (TURP), phẫu thuật bằng tia la-ze, rạch tuyến tiền liệt thông qua niệu đạo (TUIP), phẫu thuật mở tuyến tiền liệt,…
Với các thủ thuật xâm lấn tối thiểu, nhìn chung đều là tìm cách phá hủy mô tuyền tiền liệt u xơ hoặc mở rộng niệu đạo, từ đó giúp làm giảm các triệu chứng tiết niệu và bí tiểu do bệnh u xơ tuyến tiền liệt gây ra. Ưu điểm của các thủ tục này là: vết mổ nhỏ, ít đau, bệnh nhân phục hồi nhanh, giảm chảy máu, giảm nhiễm trùng.
Với phẫu thuật xâm lấn, bệnh nhân cần thời gian phục hồi lâu hơn, đặc biệt là với phẫu thuật mổ mở, bệnh nhân cần chú ý nhiều trong việc chăm sóc để bình phục sau mổ.
Chú ý: Bệnh nhân được phát hiện bệnh càng sớm thì việc điều trị càng có hiệu quả tốt hơn.
Hỗ trợ điều trị
Ngoài ra, để hỗ trợ điều trị u xơ tuyến tiền liệt, quý ông có thể sử dụng các sản phẩm chiết xuất từ thảo dược tự nhiên như Vương Bảo. Đây là là sản phẩm đã được nghiên cứu lâm sàng tại bệnh viện Y học cổ truyền Trung Ương. Kết quả cho thấy, nhóm bệnh nhân dùng Vương Bảo có kết quả giảm kích thước và giảm rối loạn tiểu tiện tốt hơn hẳn so với nhóm không dùng Vương Bảo. (Bạn có thể xem kết quả nghiên cứu lâm sàng TẠI ĐÂY)
Đồng thời, Vương Bảo ghi nhận tác dụng cải thiện các triệu chứng tiểu tiện sau 1-3 tuần, cụ thể: làm giảm số lần tiểu đêm, tiểu thông thoáng hơn, tiểu xong thấy thoải mái, ít tiểu rắt. Sau khoảng 1,5 tháng thì kích thước khối phì đại bắt đầu giảm.
Đặc biệt, sau hơn 5 năm có mặt trên thị trường, Vương Bảo nhận được sự hài lòng từ 93,5% khách hàng (theo khảo sát của chương trình Tin & Dùng Việt Nam 2018 của Thời báo Kinh tế Việt Nam)
Để tìm mua Vương Bảo theo địa chỉ gần nhất, bạn xem TẠI ĐÂY
Dinh dưỡng cho người u xơ tuyến tiền liệt
Thực phẩm nên dùng
Những món ăn từ đậu nành, đậu xanh người bệnh nên ăn nhờ trong chúng có hoạt chất thực vật có tác dụng tương tự nội tiết tố, ức chế phản ứng viêm tấy trong tuyến tiền liệt.
Các loại cải, đặc biệt là bắp cải, để mượn chất kháng oxy-hoá trong lá cải làm chất giải độc cho tuyến tiền liệt.
Giá sống, để làm giảm thiểu nguy cơ biến thể ác tính thông qua hoạt chất kháng ung thư. Ăn nhiều cà chua để mượn lycopen trong vỏ trái cà làm lá chắn chống ung thư.
Cá biển dồi dào dầu béo 3-Omega như cá saba, cá hồi, cá mòi để trung hoà hoạt tính của các chất gây viêm.
Thực phẩm kiêng ăn
Không nên hấp thụ mỡ động vật cũng như các món ăn béo như pate gan, sốt mayonnaise, bơ, món ăn chiên mỡ vì đó là những yếu tố tăng cường tình trạng viêm tấy của tuyến tiền liệt.
Không nên ăn thịt động vật chứa nhiều chất đạm. Theo nhiều nhà nghiên cứu, nam giới từ tuổi 50 không nên có hơn 100g thịt trong mỗi bữa ăn.
Xem thêm: Hoa Mai, Hoa Đào, Cây Mai Tiếng Anh Là Gì, Ý Nghĩa Của Các Bông Hoa Ngày Tết Trong Tiếng Anh
Tổng kết
U xơ tiền liệt tuyến là một bệnh thường gặp ở nam giới cao tuổi, đây không phải là căn bệnh quá nguy hiểm nhưng nếu tiến triển có thể gây ra một loạt các vấn đề về tiết niệu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người mắc. Bệnh có nhiều phương pháp điều trị có sẵn, mang lại hiệu quả cao, bệnh nhân nên phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo lựa chọn được phương pháp điều trị phụ hợp và tuân thủ đúng phác đồ.